Bakelse Geschiedenis - Geneneijnd-Strybraken
De kern van Bakel ligt langs de hoofdweg die van west naar oost door de gemeente loopt. Rond om het centrum van Bakel ligt een vrij groot aantal buurtschappen, bestaande uit ruim opgezette groepen boerderijen waartussen de akkers liggen. Maar het belangrijkste gehucht, het Geeneneind, omvat een twaalftal boerderijen terwijl de Neerstraat, de weg, de oorzaak is van de vele boerderijen. (1
Op het Geeneneind moest men tiende betalen die worden beschreven als de Kerkeijndse klamp (klamp een bepaald stuk grond, meestal vierkant - vormige akkers) scheidende de Kerkstraat beginnend op den Vlinkert en schietende op Esp alles volgens oud gebruik (2.
Als men de akkervormen bestudeerd onderkent men twee soorten. Aan de zijde van de Neerstraat vind men kleine kavels met bebouwing langs de straat. Als men dan de belangrijkste veldnamen bestudeerd vind men aan de zijde van de Neerstraat een stel smalle lange akkertjes waarvan de verzamel- naam Crabbe of omstreden land genoemd wordt. Onder het centrum treffen we een op een meer lijkend stuk verkavelde grond aan, die de Meeren genoemd wordt. Deze naam behoort tot een bijzondere groep van veldnamen die een afsluiting, begrenzing, beheining van eigendom aanduid. Men vind deze naam vooral in de akkertoponymie. Meer, meir, verwant met mark = grens, is een stuk land besloten door een gracht, een moeras of een kant met struikgewas.(3
Waarom deze uitgebreide beschrijving van dit gebiedje. Alles wijst er op dat in het centrum van het Geneneind, vroeger Strybracken genoemd een oude Merovingische oorsprong moet hebben.+
Deze Merovingische nederzetting moeten we zien als een aantal bij elkaar gelegen gebouwen gelegen vanaf de grens met de Esp tot aan het Overschot. Herelaef de schenker van deze nederzetting betitelde het als: ”mijn heerboerderij met bijbehorende \ bedrijfsgebouwen en de daardoor omsloten hof met alles wat eraan toegevoegd is, en wat ik daar ter plaatse wettig als moederlijk erfdeel verkregen heb”(4
Zoals gememoreerd omvat het gebied van de Merovingische nederzetting een groot deel van het centrum van het huidige Bakel. Om een indruk te krijgen moeten we de kadasterkaarten van 1830 zoals Geneneind, de Vlinckert, het Overschot en het centrum van Bakel met elkaar verbinden om een duidelijk overzicht te krijgen van dit gebied.
We zien dan in het centrum een kruising van twee hoofdwegen. De weg van Helmond naar Venraij, via Milheeze waar een zandrug dwars door de Peel naar Venraij loopt en de weg van Keulen naar het noorden.
1ste) het huis ligt op de hoogste plaats van Bakel
2de) Het ligt in het gebied waarvan de abdij van Echternach zowel de tiende als de cijnzen mocht heffen.
3de) De merkwaardige kavelvormen en de veldnamen zoals Crabbe,
(omstreden land) Meer, (grens) Rossum en draaiboom wijzen in die richting.
4de) De hoog geplaatste eigenaren in 1340 zoals: Henrick Eijnhouts =
Rutger de Eijck zoon van Bouifais de Eijck; Magister Johannes de
Gravia en Johannes Custodis
Veldnamen Geneneind
Geneneijnd Lijsmuijenecker
Mb. B. 1681+ akker van Elisabeth Muijen
Geneneijndde achterste Huijsplaats
Mb. B. 1808 KAD. B. O. 382
Geneneijnd Huis en schuur
KAD. B. O193 Neerstraat
Geneneijnd Huis en schuur
KAD. B. O197 Neerstraat
Geneneijnd Huis en schuur
KAD. B. O199 Neerstraat
Geneneijnd Huis en schuur
KAD. B. O203 Neerstraat
Geneneijnd Huis en schuur
KAD. B. O209 Neerstraat
Geneneijnd Huis en schuur
KAD. B. O255 Neerstraat
Geneneijnd Huis en schuur
KAD. B. O261 Neerstraat
Geneneijnd Huis en schuur
KAD. B. O263 Neerstraat
Geneneijnd Huis en schuur
KAD. B. O267 Neerstraat
Geneneijnd Huis schuur en erf
KAD. B. O283 Neerstraat
Geneneijnd Huis en schuur
KAD. B. O289 Geneneind
Geneneijnd Huis en schuur
KAD. B. O320 Geneneind
Geneneijnd Huis en schuur
KAD. B. O365 Geneneind
Geneneijnd Huis schuur en erf
KAD. B. O367 Geneneind
Geneneijnd Huis en schuur
KAD. B. O392 Geneneind
Geneneijnd Huis en schuur
KAD. B. O409 Geneneind
Geneneijnd Huis schuur en erf
KAD. B. O418 Geneneind
Geneneijnd Huis en schuur
KAD. B. O420 Geneneind
Geneneijnd Huis en schuur
KAD. B. O435 Kerksche driesen
Geneneijnd Huis en erf
KAD. B. O452 Kerksche driesen
Geneneijnd Huis
KAD. B. O455 Kerksche driesen
Geneneijnd Huis en schuur
KAD. B. O459 Kerksche driesen
Geneneijnd Huis
KAD. B. O469 Kerksche driesen
Geneneijnd aengelagh en hof
Mb. B. 1681 Mb. B. 1808
KAD. B. O. 287 en 289
land en groes aan’t aangeleg
Geneneijnd aengelagh en hof
Mb. B. 1681 land aan’t aangelag, Mb. B. 1808
KAD. B. O. 268
Geneneijnd aengelagh metten hof opt Sant
Mb. B. 1681 KAD. B. O. 419
Geneneijnd lant in de camp
Mb. B. 1681 Mb. B. 1808 KAD. B. O. 404
Geneneijnd lant met hof in de camp
Mb. B. 1681 Mb. B. 1808 KAD. B. O. 406 / 407
Geneneijnd land aan ‘d Geeneind
Mb. B. 1808 KAD. B. O. 247 / 248 en 251 / 252
Geneneijnd land aan de Kerkstraat
Mb. B. 1808 KAD. B. O. 462 t/m 464
Geneneijnd land aan de Kerk
Mb. B. 1808 KAD. B. O. 449
Geneneijnd land aan de Pastorij
Mb. B. 1808 KAD. B. O. 465
Geneneijnd land bijt huijs
Mb. B. 1681 Mb. B. 1808
KAD. B. O. 457land en aan’t huijs
Geneneijnd landt neeven Jan Lambersland
Mb. B. 1681+Mb. B. 1808
KAD. B. O. 170
het land naast Jan Lambers
Geneneijnd landt bij Dries Ansemshof
Mb. B. 1681het land bij de hof van Dries Ansems
Geneneijnd landt daer neven
Mb. B. 1681
land den Donkerestraat
Mb. B. 1808 KAD. B. O. 151
Geneneijndlandt neven Jan Martenshof
Mb. B. 1681Mb. B. 1808
KAD. B. O. 183
het land naast de hof van Jan Martens
Geneneijnd landt neven de Carrenstraet
Mb. B. 1681
het land naast de Karre straat
KAD. B. O. 239
Geneneijnd landt neven Einert Martens
Mb. B. 1681het land naast Einert Martens
Geneneijnd landt neven Vrou Schoutendelandt
Mb. B. 1681het land naast de vrouw van de schout haar land
Geneneijnd land neeven den Boogaerd
Mb. B. 1681+ het land naast de boomgaard ( mogelijk terrein voor het
onderkomen van soldaten bij domijn
Mb. B. 1681+in den BoogaertGeneneijndlandt bijt Leeghuijs
Mb. B. 1681het land naast verlaten leegstaand huis
Geneneijnd land en groes aan de Steeg
Mb. B. 1808 KAD. B. O. 176
Geneneijnd land en groes aan’t huijs
Mb. B. 1808 KAD. B. O. 403
Geneneijnd de Kamp
Mb. B. 1808
Geneneijnd den Berkgraef
Mb. B. 1681 berk een typische boom in onze streek.
Afgeleid van het latijnse woord betula
Geneneijnd land in den Berkgraef
Mb. B. 1681 zie boven
Geneneijnd opt end van den Berkgraef
Mb. B. 1681 zie boven
Geneneijnd het Berkske
RAB. 229 KAD. B. O. 398
Geneneijnd den Bult
Mb. B. 1808KAD. B. O. 241
Geneneijnd devoorste Donken
Mb. B. 1808KAD. B. O. 159 / 160
Geneneijnd de Donkende Donk
Mb. B. 1681+ Mb. B. 1808 KAD. B. O. 187
Geneneijnd de agterste Donken
Mb. B. 1808KAD. B. O.174/175/176
Geneneijnd in de Doonck
Mb. B. 1681+ Mb. B. 1808 KAD. B. O. 187
Geneneijnd den driehoek
Mb. B. 1808 KAD. B. O. 282
Geneneijnd Eeuwsel
Mb. B. 1808;KAD. B. O. 292 t/m 309
Geneneijnd het Eeuwsel
Mb. B.1808; KAD. B. O. 165 t/m 171
Geneneijnd den hof bij huijs in de camp
Mb. B. 1681 Mb. B. 1808 KAD. B. O. 418
Geneneijnd den Ekelhof
Mb. B. 1808KAD. B. O. 291
Geneneijnd den halven hof
Mb. B. 1681+
Geneneijnd in den Dries
Mb. B. 1681+
Geneneijnd den bovensten dries
Mb. B. 1808 KAD. B. O. 360 en 394 t/m 396
Geneneijnd de schaapsdries
KAD. B. O. 446/447
Geneneijnd den Draaiboom
Mb. B. 1808KAD. B. O. 442
Geneneijnd den Duijvenest
Mb. B. 1808KAD. B. O. 301
Geneneijnd Groes aan’t huijs op de Donken
Mb. B. 1808KAD. B. O. 187
Geneneijnd Gerrits dries
Mb. B. 1808KAD. B. O. 271
Geneneijnd het Geenen eind
Mb. B. 1808 KAD. B. O. 977 / 978
Geneneijnd den Hoogenberg
Mb. B. 180 8KAD. B. O. 218
Geneneijnd den Hogendries
Mb. B. 1808KAD. B. O. 440
Geneneijnd den Ouden dries
Mb. B. 1808KAD. B. O. 412 / 413
Geneneijnd het Horstjen
Mb. B. 1808KAD. B. O. 161 / 162
Geneneijnd in den Hulsbos
Mb. B. 1681+ Mb. B. 1808 RAB. 231
KAD. B. O. 149 (hulstbos)
Geneneijnd den hoogen hulsbos
Mb. B. 1681+KAD. B. O. 148 (hulstbos)
Geneneijnd de Karrekamp
Mb. B. 1808KAD. B. O. 238
Geneneijnd de Keelland en groes aan
Mb. B. 1808 KAD. B. O. 182
Geneneijnd de Krabbede Krab
Mb. B. 1681+Mb. B. 1808 RAB. 229RAB. 231 KAD. B. O. 202
de Crabacker omstreden land
Geneneijnd de hoge Krabbe hoogkrabbe
Mb. B. 1808 KAD. B. O. 214 / 215
Geneneijnd de hoge Krabbe hoogkrabbe
Mb. B. 1808 KAD. B. O. 217 / 228
Geneneijnd korte Krabbe
Mb. B. 1808 KAD. B. O. 231 t/m 233
Geneneijnd de CrabeckerKrabacker
Mb. B. 1681+ RAB. 231 KAD. B. O. 202 de Crabacker in de Neerstraat
Geneneijnd het klein Krabackerken
Mb. B.1808 RAB.230 KAD. B. O.232
Geneneijnd de 4 Lopense
Mb. B. 1808 Mb. B. 1808 KAD. B. O. 234 lopense = akkermaat
4 lopense aan de Neerstraat RAB. 230
Geneneijnd de Meeren de meer
Mb. B.1681 RAB.229 KAD. B. O.373
t/m 378 en 384 en 386 t/m 389
"Meer" een afsluiting, die begrenzing, beheining van eigendom aanduiding Meer, meir, verwant met mark = grens, is een stuk land besloten door een gracht, een moeras of een kant met struikgewas.
Geneneijnd de smal Meeren
Mb. B. 1808 KAD. B. O. 385
Geneneijnd De Meeren aan’t NuijenEijnd
Mb. B. 1808 KAD. B. O. 379 t/m 381
Geneneijnd de Rossum ecker den Rossum
Mb. B. 1681 KAD. B. O. 422 t/m 430
de bergen bij de Rossum RAB. 229
Geneneijnd de Steeg
Mb. B. 1808 KAD. B. O. 177
Geneneijnd het ander neeven de Steeg
Mb. B. 1681+ KAD. B. O. 176
land aan de Steeg Mb. B. 1808
Geneneijnd de Kleverveldjes
KAD. B. O. 471
Geneneijnd ’t Bosveld
KAD. B. O. 317
Geneneijnd ’t Grootveld
Mb. B. 1808KAD. B. O. 271
Geneneijnd het smalveldje
Mb. B. 1808 KAD. B. O.191
Geneneijnd de Smolveldjes
Mb. B. 1808 KAD. B. O. 225 t/m 230
Geneneijnd Martens veldjes
Mb. B. 1808KAD. B. O.185 / 186
Geneneijnd De klaverveldjes
KAD. B. O. 130 t/m 143
Geneneijnd Geeneneindse velden
KAD. B. O. 318
Geneneijnd aan de Vonder
Mb. B. 1808 Mb. B. 1808 KAD. B. O.316 / 317
Geneneijnd de Wijnaert
Mb. B. 1681
Geneneijnd het Wortelveldje
Mb. B. 1808KAD. B. O. 174 t/m 176
Geneneijnd het hoog Zand
Mb. B. 1808KAD. B. O. 401
Personen bewoning nalatenschap
HA Helmond 293 1643
Geneneijnd
Joost soon Merike Jan Joosten van Dornen ende Evert ende Claes kijnder
Marten Rutten ende de 3 kijnd: van Handelske ende de 4 kijnd: van Joachem kijnder Marten Rutten Jenneke Jan Joosten van Dornen huijsvrouwe Jan Marten Rutten
vuijt huijs hoff scopcken schuer met
ontrent 4 lopensaet landts daarbij ende
aengeleghen ter plaetse opt
Geeneneijndt. ul. Cornelis Berrewijn
soon Merike Everts al. enselken
d’erffve uf. een eeussel toebehorende
aen d'erffven af. de gemeijn straete.
Item vuijt een stuck erffs eenschels dreijes zijnde endevoorts teulandt ter
plaetse genaemt Berckers Dreijs groot ontrent ses lopensaeten ul.
Andries Anssems ul. Cornelis
Berrewijns voorss. uf. Ansem Cornelis
voorss. af. de gemeijn straete
Item vuijt een Eeussel v.... aldaer gelegen ende groot ontrent een sestersaet ul. de wegh molen
al. Nicolaes Joosten van Neerven
uf. Cornelis Berrewijns voorss.
af. eene gemeijne loop genaemt den Ghenen Eijndsche loop.
HA Helmond 300 1678
Geneneijnd – Strybrake
De 6 erffgenamen van Art Willems Art Willems bij coop
De gemeijnte van Bakel bij evictie Joost soon Merike Jan Joosten van Dornen
ende
Jan soone Jan Evert Marten Rutten
Jan soone Evert Marten Rutten ende
Evert ende Claes Rijnder Marten Rutten
ende
De 3 kijnd: van Handelske dochter
Marten Rutten
HA Helmond 300 1678
Geneneijnd – Strybrake
De 4 kijnd: van Joachim soone Marten Rutten
Herman Eijnhouts ex bonis Stribraken
vuijt huijs hoff scop ende schuer met ontrent 4 lopensaet landts daarbij ende aengeleghen ter plaetse opt Geenen Eijndt. ul. Cornelis Berewijns al. een steegsken uf. een Eeussel genaemt de
Meer toebehorende aen d'erffgenaemen vande weduwe Muelensteen af. de gemeijn straete.
Geneneijnd - Strybrake
Item vuijt een stuck heij en eeuselvelts dries sijnde ende voorths teullandt ter
plaetse voorss. genaemt Berckers Dries groot ontrent ses lopensath ul. Andries Anssems ul. Cornelis Berewijns voorss. uf. Ansem ende Cornelis voorss. af. de gemeijn straete
Geneneijnd – Strybrake
Item vuijt een Eeusenvelt oock aldaer gelegen ende groot ontrent een sestersaet ul. de weduwe Molensteens voorss. al. Nicolaes Joossen van Neerven uf. Cornelis Berrewijns voorss. af. eene gemeijne loop genaemt den Gheenen Eijndschen loop.
HA Helmond 300 1678
Geneneijnd – Strybrake
De , 4 kijnderen van Jan Janssen Noijen Sijmen, Jan, Willemijn ende Josijn bij vsrf Jan Janssen Noijen bij coop
De gemeijnte van Bakel bij victie Lijntien dochter Dirck Joost Lenardts
ex bonis in Stribraken
Herman filius Henrici Eijndhouts
Uijt een acker gelegen opde Meer groot ontrent 5 lopensaeten ul. Joossen Bernarts al. Cornelis Henskens uf. de gemeijne straete af. de bergh toebehoorende eensels tot Gemert est
HA Helmond 300 1678
Geneneijnd – Strybrake
De weduwe ende 4 kijnderen en 6 kijnts kijnderen van Peeter Anthonis vande
Cruijsschot bij versterff Antonij Anneke Peeter Anthonius vande Cruijsschot en Marie bij deijl 1720 bij coop vande kijnd:
Jan Gerarts vanden Wasberch eth
Heredus filius Henrici Eijndhouts
ex bonis Stribraeken (de goederen in)
Geneneijnd - Strybrake
Ansem Willems de Wit Const Peters bij versterf voor Jan soone Willem Mathijssen voor Catherijn weduwe Willem Marthkens voor Lenaertken
naergelaeten weduwe ende kijnderen,
twee, Henrick soone Marthen Willems voor Henrick voorn. van wegen Jan
Reijnders voor de kijnderen Anneken Lenaerts van een hoffstadt ende camp
daerbij gelegen geheeten
STRIJBRAECKEN CE (vanaf 1570)
Geneneijnd - Strybrake
voor Wilbort Reijnders voor Goyart ende Margriet doghters voermaels Jan
Reijnderss van een hoffstadt en decamp geheeten STRIJBRAECKEN
CE (vanaf 1570)
Geneneijnd - Strybrake
Joost Jan Banckers, Jan Janssen Banckers, Joost Jan Bernaerts Aert soone Cornelis Aert Sluyters van een huijs ende hoff met sijn aengelach
geheeten dat goet te STRIJBRAECKEN CE (vanaf 1570)
Geneneijnd - Strybrake
Idem pro eodem ex parte Bouifais pro magistro Johanne de Gravia de Bonis
dicti STRIJBRAKEN CE (vanaf 1640)
Geneneijnd - Strybrake
Joachimus filius Johannes Petri pro Maria filia Henrici Lamberti pro tertia parte ex parte Frederici Slaets pro Petro fily Henrici Custodis ex parte
Theodorici fily Johannis Hannen de bonis dicti STRIJBRAKEN CE (vanaf 1640)
Geneneijnd - Strybrake
Johannis filius Quilhelmi fily Mathei pro Catherina relicta Quilhelmi Mathei pro ex parte Johannis Reijneri pro liberis Amelia Gerardi de Domistadio et campo libri Adrianen dicti STRIJBRAKEN CE (vanaf 1640)
Geneneijnd - Strybrake
et eodem Johannis filius Godefridi Reijners predicto pro Johanna xoris Henrici Reijners pro Altaer meditate ex parte liberi Boyfaes pro magistro Johanne de Gravia de Domistadio et campo dicti STRIJBRAKEN
CE (vanaf 1640)
Geneneijnd - Strybrake
Cornelius filius Arnoldi fi. Wilhelmi Arnoldi pro 1/2 parte Johannes Custodis tanque Marits Katherina Arnoldi de domo et horto tu suis attentijs dicti dat goet te STRIJBRAKEN CE (vanaf 1640)
Voetnoten
1) Agrarische structuur en landschappen in de gemeente Bakel (Nbr.)Doctoraal scriptie F. Dussart 1947
Zowel de kern van Bakel als die van Milheeze ligt langs de hoofdweg die van west naar oost door de gemeente loopt. In Bakel staan de huizen echter wel dichter bij elkaar.
Rond om het centrum van Bakel ligt een vrij groot aantal buurtschappen, bestaande uit ruim opgezette groepen boerderijen waartussen de akkers liggen. Maar het belangrijkste gehucht, het Geeneneind, omvat een twaalftal boerderijen terwijl in de Neerstraat is de weg de oorzaak van de vele boerderijen. Meestal lijken de boerderijen er bij toeval neergezet te zijn, van elkaar gescheiden door grote stroken gras met een doolhof van elkaar kruisende wegen. Zie Esp, Mathijseind, Geeneneind, Rijpelberg, Kruisschot, het Zand, Overschot. Deze groepen huizen
2) De tienden van Bakel:
bron: Duitse Orde Gemert inv. 869. Rijks Archief den Bosch. fol. 41. 1780.
De tweede clamp:
Tweede verdeling of clamp nu genaamd de Kerkeijndse clamp schijdende de Kerkstraat beginnend op den Vlinkert en schietende op Esph alles volgens oud gebruik zo en gelijk deze verdeling door de pachter van de abdije tiende en die van de Heren Tybosch en van Boxtel respectivelijk zijn gepacht en gekend geweest.
Zal de pachter zonder korting voor de verpondingen moeten betalen 31:1:0 en voor de riele lasten tot 1781 inclusief 3:11:12. samen 44:12:12.
De pachter zal van deze clamp moeten betalen aan de pachter van de tiende van de Heren Tybosch en van Boxtel twee en twintig vaten rogge in specieen die daarvoor een quitantie ontvangt.
3)Dr. J. Lindemans plaatsnamen
4) 12-12-721 Transcriptie van de tekst van de schenkingsoorkonde van Herelaef uit 721 uit het Liber Aureus Epternacensis, handschrift B, 1200-1225 Folio 40v