De Nieuwe Organisatie (deel 2)

Verbetering woon- en leefklimaat binnen de verpleeghuizen

De medewerkers van de SVGH worden zich in de jaren negentig steeds meer bewust van het belang van een goed woon- en leefklimaat voor de patiënten. Vanaf 1996 wordt er budget vrijgemaakt om de afdelingen gezelliger aan te kleden en nieuwe activiteiten te organiseren, zoals beautymiddagen voor zowel lichamelijk zieke als demente bewoners. De afdelingen krijgen daarnaast een eigen budget, waarvan extra aankleding of mooie kunstwerken aangeschat kunnen worden.

Ook worden er kunstwerken gekocht van daarvoor bestemde subsidies. Hoewel het gebruikelijk is van dergelijke subsidies grotere kunstwerken voor de buitenkant van gebouwen aan te schaffen, kiest de SVGH er uitdrukkelijk voor kleinere kunstwerken binnenshuis te plaatsen, opdat met name de bewoners ervan kunnen genieten.

In alle verpleeghuizen worden in een later stadium overal nieuwe houten bedden met nieuwe matrassen geplaatst. Met deze mooie bedden zien de kamers er meteen een stuk huiselijker uit. In 1999/2000 worden in Sint Jozefsheil bovendien de vierbedskamers omgebouwd naar twee- en eenbedskamers. Dit betekent een belangrijke stap vooruit naar meer privacy voor de bewoners. Ze kunnen nu wat meer persoonlijke spulletjes meenemen en wat langer tv-kijkken, of het licht aanlaten. De SVGH loopt met deze ontwikkeling voorop in Nederland.

De Triangel en De Regenboog: samenwerking met het Elkerliek ziekenhuis

Vanwege capaciteitsproblemen in de verpleeghuizen binnen het gewest Helmond moeten patiënten vaak langer in het ziekenhuis blijven dan nodig is. Deze situatie levert niet alleen voor de patiënt zelf problemen op, maar ook voor de ziekenhuizen die hun capaciteit willen inzetten voor andere patiënten, voor wie de bedden bedoeld zijn. Bovendien is een verpleeghuis meer toegerust voor patiënten die gereactiveerd moeten worden of langdurige, intensieve zorg nodig hebben.

In het Elkerliek ziekenhuis, locatie Deurne, wordt daarom in 1994 een 'verkeerde bed'-afdeling ingericht. Op deze afdeling, De Triangel, komen twintig bedden te staan voor patiënten die niet langer medisch specialistische zorg nodig hebben, maar (nog) niet in een verpleeghuis opgenomen kunnen worden: dit zijn zowel demente patiënten als lichamelijk zieken. Het ziekenhuis en de verpleeghuizen zorgen samen voor de exploitatie van de afdeling.

In 1996 blijkt het ziekenhuis, vanwege financiële overwegin­gen, de afdeling niet langer te kunnen huisvesten . De afdeling verhuist dan naar verzorgingshuis De Witte Poort in Aarle-Rixtel, echter maar met twaalf plaatsen, die alleen geschikt zijn voor demente ouderen. In 1999 komen hier vijf extra plaatsen bij; in 2000 wordt het aantal van zeventien plaatsen vergroot naar twintig.

In 1999 wordt er een afdeling voor alleen lichamelijk zieken opgezet. Deze afdeling, De Regenboog, wordt op 1 februari 2000 in gebruik genomen. De Regenboog ligt binnen het Elkerliek ziekenhuis in Helmond, terwijl de medewerkers in dienst zijn van het verpleeghuis. Op kleine schaal wordt zo samengewerkt om aan de vraag van de cliënt tegemoet te komen. De Regenboog biedt plaats aan twintig lichamelijk zieken.

'Hier is Radio Bakel'

Ondanks alle grote veranderingen op bestuurlijk niveau gaat het dagelijks leven in de Zorgboogverpleeghuizen gewoon door, en hoe kan het ook anders. Het werk van 'Radio Bakel', tegenwoordig 'huisomroep De Zorgboog' geheten, dat zich in het souterrain van Sint Jozefsheil bevindt, is daar een voorbeeld van. Sinds jaar en dag verzorgt de huisomroep al muzikaal vermaak, en de laatste jaren ook een kabelkrantprogramma. De programma's zijn niet alleen in Bakel te ontvangen, maar via een directe lijnverbinding ook in verpleeghuis Kuyserinnedael in Helmond.

De studio ging van start toen Sint Jozefsheil nog sanatorium was, en hij bevindt zich nog altijd op dezelfde plaats in Sint Jozefsheil. 'Uiteraard is hij door de jaren heen wel moderner en geavanceerder geworden,' zo vertelt Maarten Cleutjens, vrijwilligerscoördinator en activiteitenbegeleider, en verantwoordelijk voor de studio bovendien.

De studio, die door een heel team van vrijwilligers draaiende gehouden wordt, biedt vermaak voor iedere bewoner, van jong tot oud, zowel op de tv als op de radio. De vrijwilligers pakken het werk zeer professioneel aan met een afwisselend programma-aanbod. Denk maar eens aan radioprogramma's als De Verzoekexpresse, of het programma Allegro, overwegend gevuld met klassieke muziek.

De presentatoren putten dan ook uit een enorme collectie cd's en tapes, en de apparatuur is voorzien van allerlei moderne snufjes. 'We werken nog wel met een echt mengpaneel, dat handmatig bediend wordt,' vertelt Cleutjens, 'dat houdt het werk authentiek. Het is immers veel mooier om ouderwets te 'draaien' dan met de huidige beschikbare computerapparatuur.

Geluidsvoorziening op lokatie, bij de verschillende ontspanningsactiviteiten voor bewoners, nemen de vrijwilligers eveneens voor hun rekening. Dankzij hen is er overal waar nodig gezellige muziek.

Het tv-aanbod van de studio bestaat vooral uit streeknieuws en weetjes uit het bewonersblaadje. 'Op dit moment wordt er bijvoorbeeld veel aandacht besteed aan het tiende lustrum van Sint Jozefsheil,' aldus Cleutjens, 'en in de periode rond de Tour de France, zo zullen alle medewerkers en bewoners wel weten, staan de onderlinge pools al jaren volop in de belangstelling. Houd ons programma in het bewonersblaadje maar in de gaten, want het belooft weer spannend te worden!'

Meer handen aan het bed: het Zorgboogpromotieteam

Door een te krappe arbeidsmarkt en een grote uitbreiding in capaciteit ziet het er in 1998 al naar uit dat alles in het werk gesteld moet worden om huidige medewerkers te behouden en nieuw personeel aan te trekken. Het Platform Personeelsfunctionarissen presenteert daarom de notitie 'Personele gevolgen capaciteitsuitbreiding De Zorgboog'. In de notitie geeft het Platform aan meer aandacht te gaan besteden aan herintreders - zij krijgen een baangarantie na het volgen van herintredercursussen-; aan de verbetering van de secundaire arbeidsvoorwaarden als kortingsregelingen en een PC/fietsenplan; en aan de huidige werknemers: hoe ervaart men de huidige werkplek en hoe kunnen er eventueel verbeteringen worden aangebracht? Welke faciliteiten geven de werkplekken bij De Zorgboog dat beetje extra, en kunnen er dus voor zorgen dat mede­werkers een baan bij De Zorgboog prefereren boven een baan bij een andere, vergelijkbare werkgever?

Bovendien wordt er een Zorgboogpromotieteam  in het leven geroepen als onderdeel van de uitgebreide voorlichting en promotiecampagne. Zestig enthousiaste verzorgenden en verplegenden geven zich op voor het team. Het team is -geheel op vrijwillige basis- bij allerlei activiteiten in de regio aanwezig: scholen- en beroepen­ markten, open dagen op scholen en informatiebijeen­ komsten. Een belangrijke doelgroep van het team zijn de leerlingen van het vbo en mavo, en 7e- en 8e-groepers van de basisscholen.

'Tussen Hemel en Aarde'

In 1996 is beeldend kunstenaar Albert Niemeyer twee weken op bezoek op afdeling De Grote Beemd van verpleeg- en verzorgingshuis De Nieuwenhof in Deurne. Bewoners, familieleden en medewerkers maken daar met zijn hulp de meest uiteenlopende afbeeldingen binnen het thema 'Tussen Hemel en Aarde'. De kale muren van De Nieuwenhof moeten immers opgefleurd worden en wie kunnen dat beter dan de bewoners zelf?

De bewoners maken hemelse taferelen van landschappen, mensen, dieren en planten. Verschillende bewoners blijken ondanks hun dementie prachtige schilderijen te kunnen maken. Voor zowel de bewoners zelf als de medewerkers en familieleden is dit een aangename, maar ook emotioneel ingrijpende verrassing, omdat de tekeningen vaak heel beeldend en tekenend voor het gevoelsleven van de bewoners zijn.
Albert Niemeyer maakt van de linnen doeken twee prachtige collages, die op 15 april onthuld worden. Het grote succes van het project zorgt ervoor dat Niemeyer daarna niet alleen binnen de verpleeghuizen, maar ook jarenlang nog binnen de verzorgshuizen van De Zorgboog aanwezig zal zijn om met de bewoners kunstwerken te maken.

De hofstee

In 1997 wordt er op het terrein van Sint Jozefsheil een nieuw dierenpark geopend: De Hofstee. Het vervangt het oude dierenpark, dat nog in de sanatoriumtijd aangelegd was. Een enthousiaste werkgroep van bewoners, een afdelingshoofd en een vrijwilliger heeft het plan voor het nieuwe park opgezet en uitgewerkt, waarna de technische dienst van de SVGH de werkzaamheden uitvoerde.

In tegenstelling tot het oude park biedt het nieuwe park de bewoners de mogelijkheid de dieren te voeren en te verzorgen, om er dichtbij te komen en ze te kunnen aaien. Veel bewoners vinden het heerlijk om voor de dieren te zorgen: het is voor hen een echt zinvolle vrijetijdsbesteding. Het park is bovendien meer open en helemaal rolstoeltoegankelijk, waardoor vrijwel iedere bewoner het park kan bezoeken.

Het Sint Jozefsheil Koor (JiJoKo)

In 1973 werd het SiJoKo-koor opgericht. De vrijwilligers van het koor worden begeleid door organist Frans Aben en zingen vanaf die tijd met grote inzet tijdens eucharistievieringen, avondwaken, herdenkingsdiensten en kerkelijke feestdagen. Zo'n twee keer per week is het koor in touw, en omdat de koorleden vaak helpen bij het vervoer van de bewoners naar diensten, bouwen zij op die manier een hechte band met hen op. Demente ouderen herkennen de liederen, en zingen die vaak mee. De vieringen worden door bewoners en familieleden bijzonder gewaardeerd.
In 1998 bestaat het koor 25 jaar, wat gevierd wordt met een speciale eucharistieviering en een feestelijke borrel na afloop. Het koor krijgt als blijk van waardering een reis aangeboden naar het klooster van de Congregatie van de Dochters van de Goddelijke Verlosser in Wenen, de orde die al vanaf de oprichting van Sint Josefsheil bij de organisatie betrokken is.
Twee zusters van de Congregatie, die nog bij het SiJoKo-koor betrokken zijn, maken de reis naar het moederhuis ook mee.
In november 1998 krijgen de leden en de organist van SiJoKo tijdens het Sint Ceciliafeest van Sint Jozefsheil en de Jan de Witkliniek een apostolische zegen uitgereikt, als dank voor hun inzet. Frans Aben, die het koor al 25 jaren heeft begeleid, ontvangt de pauselijke onderscheiding Pro Ecclesia et Pontifite. Aben is de bewoners van het verpleeghuis heel dierbaar. Na de dienst heeft hij altijd tijd voor een gesprekje en biedt hij de bewoners met zijn positieve instelling een schouder om op te leunen.
In het lustrumjaar 2001 brengt SiJoKo een CD met zeventien Marialiedjes uit, opgenomen in de kapel van Sint Jozefsheil in samenwerking met Studio De Zorgboog.

Zorgboog-bootvakantie voor ouderen en gehandicapten

Met behulp van sponsoring is De Zorgboog vanaf 1998 in staat ouderen en gehandicapten een verzorgde en begeleide bootvakantie aan te bieden. Op 12 oktober 1998 is het zo ver: de eerste groep van 48 bewoners en cliënten vertrekt samen met vrijwilligers en professionele begeleiding vanuit Cuijk op het motorschip Prins Willem-Alexander. Via Zutphen, Kampen, Hoorn en Tiel meren zij uiteindelijk weer af in Mook
De volgende groep vertrekt op 19 oktober met dezelfde boot, die door De Zorgboog twee weken lang is gehuurd.

De Zorgboog-bootvakanties zijn, mede door het grote aantal vrijwilligers en medewerkers dat zich ervoor inzet een groot succes: de bewoners en cliënten genieten enorm. In de jaren erna zal de boot daarom nog herhaaldelijk vertrekken met Zorgboogcliënten aan boord.

Fusies rond de eeuwwisseling

In 1998 benadert Zorgcentrum De Pannehoeve, het groot­ste verpleeghuis uit de regio Helmond, De Zorgboog als mogelijk fusiepartner. Verbreding van het zorgaanbod, goede zorgverlening van De Zorgboog en wederzijds enthousiasme waren voor De Pannehoeve daarvoor de belangrijkste redenen. Op 5 november wordt de intentie­ verklaring ondertekend om de mogelijkheden van een bestuurlijke fusie te onderzoeken en al per 1 mei 1999 treedt Zorgcentrum De Pannehoeve toe tot De Zorgboog.

In 2000 pleegt De Zorgboog intensief overleg met klooster­ verzorgingshuis Mariëngaarde in Aarle-Rixtel. Mariëngaarde stelt zich vanaf 2001 ook open voor niet-religieuzen, en wordt daarmee ook een verzorgingshuis voor leken.
Omdat dit al eerder bekend was, besloot De Zorgboog om verzorgingshuis De Witte Poort, eveneens in Aarle-Rixtel, op den duur niet te vervangen en Mariëngaarde de functies van De Witte Poort op termijn over te laten nemen. Eind 2000 spreken beide partijen de intentie uit de samenwerking te intensiveren in de hoop dit in 2003 te laten resulteren in een fusie binnen De Zorgboog tussen Mariëngaarde en de verzorgingshuizen in Laarbeek. 

De Zorgboogmissie komt tot stand

In maart 1999 presenteren de directieraad en de MT's van De Zorgboog de door hun ontwikkelde missie aan de leidinggevenden van de verpleeghuizen, het kruiswerk en de verzorgingshuizen. Aan hen wordt gevraagd de missie te presenteren aan hun afdeling of team. Zij krijgen daarbij de beschikking over taarten met de Zorgboogmissie en missieposters. Op basis van de kritische, maar positieve reacties uit de afdelingen wordt in november gekeken of de missie bijgesteld moet worden.

Met een prijsvraagfolder die bij de salarisstroken van maart verstuurd wordt, worden alle medewerkers van De Zorgboog uitgenodigd op de missie te reageren in de vorm van een slogan. No Mauer , medewerker algemene dienst bij De Nieuwenhof, stuurt de winnende slogan in: De Zorgboog ... Zorg die verder gaat.

Het Zorgboogabonnement

Met het stijgen van de leeftijd neemt ook de behoefte aan zorg toe. Voor oudere mensen is het erg belangrijk te kunnen wonen waar het veilig is en wwaar goede zorg voor handen is. Daarom is er steeds meer vraag naar vormen van zorgverlening die niet door de AWBZ of ziektekostenverzekeringen worden gedekt.

In samenwerking met woningcorporatie Woonpartners ontwikkelt De Zorgboog een Zorgboogabonnement. Dit abonnement zorgt voor een goede opvolging van alarmmeldingen, bemiddeling en advies bij hulpvragen, opvolgzorg, kortingen op cursussen en zorgprodukten en toegang tot extra diensten.

Keyserinnedael breidt uit

In de regio Helmond vergrijst de bevolking sneller dan in de rest van het land, waardoor de wachtlijsten voor zorg daar ook langer zijn dan elders. Keyserinnedael krijgt van het ministerie van VWS gelukkig toestemming haar capaciteit uit te breiden. 

Vanaf 1996 mag het verpleeghuis met de voorbereidingen starten om dertig verpleeghuisplaatsen te realiseren en een dagbehandelingsruimte in te richten. Ook wordt er geld vrijgemaakt voor een aantal zelfstandige woningen met zorg. 

Voordat er gebouwd kan gaan worden blijkt dat eerst de grond rondom het verpleeghuis gesaneerd moet worden, waardoor de bouwplannen een behoorlijke vertraging oplopen. 

De aanbouw wordt een multifunctionele woontoren, met op de begane grond de afdeling dagbehandeling voor thuiswonende lichamelijk zieken, een aantal woningen en een uitleenpunt voor het kruiswerk. Ook komt er een activiteitencentrum voor mensen met een lichamelijke handicap van de Stichting Triocen uit Eindhoven. Op de eerste verdieping van de woontoren komt een verpleeg­afdeling met dertig ruime eenpersoonskamers. De tweede en derde verdieping bestaan uit woningen met zorg waar verpleeghuispatiënten met partner zelfstandig kunnen wonen.

Naast de uitbreiding van het verpleeghuis wordt door Woonpartners op het achterterrein van Keyserinnedael een complex van ruim vijftig woningen met een ontmoetingsruimte gebouwd. De woningen worden met het oog op de continuïteit van de zorg verbonden met Keyserinnedael.

De opleiding tot Verzorgende-IG

In 1951 werd aan Sint Jozefsheil een erkenning afgegeven voor een eigen opleiding tot ziekenverzorgende. In 1997 wordt het opleidingsstelsel herzien, waarbij de opleiding wordt verlengd van twee naar drie jaar. Ook worden kraamzorg en gehandicaptenzorg aan het opleidingspakket toegevoegd. De opleiding heet vanaf dat moment 'Verzorgende-IG' (Individuele Gezondheidszorg). Leerlingen worden opgeleid tot verzorgende binnen een verpleeghuis, verzorgingshuis, of binnen het kruiswerk, waarbij ze zowel theorie- als praktijkkennis opdoen.

Ondankst het feit dat vanaf 1997 ROC (Regionaal Opleidings Centrum) de verantwoordelijkheid over de opleiding krijgt, blijft de opleiding wel op het eigen terrein van Sint Jozefsheil.

In 2000 volgen ongeveer zeventig leerlingen de opleiding. Eén groep heeft de basis-vooropleiding van zeven maanden dan bijna achter de rug en begint vervolgens aan het eerste jaar. Een tweede groep van elf leerlingen heeft al een vooropleiding tot helpende en stroomt direct in het tweede jaar van de opleiding in.

Het kost de laatste jaren steeds meer moeite om voldoende leerlingen te werven. Gelukkig kan in 2001 toch met drie lesgroepen van in totaal veertig leerlingen worden gestart: één groep leerlingen gaat de basisopleiding doen; een tweede groep met het diploma helpende stroomt het tweede jaar in. De laatste en kleinste groep van vier leerlingen begint aan de versnelde opleiding tot Verzorgende-IG.

2001: Vijftig jaar  Sint Jozefsheil 

In het lustrumjaar 2001 wordt een ingrijpende renovatie van Sint Jozefsheil afgerond. De gangen, keukens, huiskamers en de algemene ontmoetingsruimte zijn aangepast en ver­ bouwd, waardoor de sfeer kleurrijker, gezelliger en intiemer is geworden. Bovendien is Sint Jozefsheil, samen met de andere Zorgboogverpleeghuizen, erin geslaagd om bijna alle vierbedskamers terug te brengen tot een- en tweebeds­ kamers, een unieke situatie. 

Het vijftigjarig bestaan van Sint Jozefsheil wordt samen met de bewoners, medewerkers, vrijwilligers en speciaal genodigden, maar ook met de oud-sanatoriumpatiënten en oud-medewerkers gevierd. Op 16 juni vinden de eerste festiviteiten plaats: de opening van een veldkapelletje op het terrein van Sint Jozefsheil en de Jan de Witkliniek.

5 September staat in het teken van de sponsoren, vrijwilli­gers en medewerkers die de afgelopen jaren de verpleeg­huizen hebben geholpen met het realiseren van vele wensen. Zij hebben het bijvoorbeeld mogelijk gemaakt dat de huifkar (mét tillift!) er kwam en dat er een nieuwe rolstoelbus kon worden aangeschaft. Van met name deze laatste voorziening maken patiënten en bewoners van De Zorgboog dagelijks gebruik. Op de feestdag worden 's morgens de faciliteiten die rondom Sint Jozefsheil gerealiseerd werden officieel in gebruik genomen.
's Middags worden projecten die de afgelopen jaren in Zorgboogverband werden gerealiseerd officieel afgerond. 

Eén van de faciliteiten die deze dag in gebruik worden genomen, is het tbc-huisje op het terrein van Sint Jozefsheil. Het verpleeghuis ontvangt dit huisje dankzij een royale gift ter herinnering aan de oorspronkelijke functie. Tbc-huisjes, waarin tbc-patiënten kuurden, waren gedeeltelijk open en werden met de zon meegedraaid, waardoor patiënten vlakbij huis, en toch in de open lucht konden genezen. Het huisje wordt, ter herinnering aan de strijd tegen tuberculose, geplaatst op het terrein van Sint Jozefsheil en zal feestelijk worden onthuld.

Veldkapelletje, vleermuizen en amfibieën

Het terrein van Sint Jozefsheil en de Jan de Witkliniek is een prachtig parkachtig bos waar bewoners en bezoekers heerlijk kunnen wandelen op verharde paden, die ook toegankelijk zijn voor rolstoelen. Mede ter gelegenheid van het vijftigjarig jubileum wordt met de hulp van verschillende sponsoren langs een van de wandelroutes een veldkapelletje gebouwd, waar wandelaars een moment rust kunnen nemen en een kaarsje aan kunnen steken.

Onder het veldkapelletje is een hele bijzondere hangplek: vleermuizen, kikkers, padden en hagedissen kunnen er schuilen en overwinteren.
De kelder is ondergronds aangelegd en wordt bedekt met een laag aarde, waardoor een bunker ontstaat.

'Een heerlijk rustige plek, dat huisje'

Als Dokter Roelofsen in 1951 de opening van Sint Jozefsheil door koningin Juliana op het journaal ziet, is hij onmiddelijk onder de indruk van het groots opgezette sanatorium. Een vacature voor een arts bij Sint Jozefsheil, geadverteerd in het Tijdschrift voor Revalidatie, trekt dan ook meteen zijn aandacht. 'Ik werd vrij snel aangenomen,' vertelt de dokter, 'en heb tot 1981 voor Sint Jozefsheil en de Jan de Witkliniek gewerkt.'

'Het oorspronkelijke tbc-huisje herinner ik me nog erg goed,' vertelt Roelofsen.'Patiënten met tuberculose gebruikten het huisje om er te kuren. Omdat het huisje helemaal open was, kwam er veel frisse lucht naar binnen, wat voor de patiënten van levensbelang was. Overigens was het zo'n heerlijk rustige plek, dat een van de jongens zich er destijds voorbereidde op zijn eindexamens, terwijl hij er tegelijkertijd kuurte!'

'Ik heb een lange tijd op het terrein gewoond, vlak naast het sanatorium,' aldus Roelofsen. 'Daarom voelde ik mij bijzonder betrokken bij de organisatie. In mijn vrije uren maakte ik vaak een ommetje langs de zalen. Ik vond het heel belangrijk dat de jongens en meisjes zich goed wisten te vermaken, ondanks hun ziekte, en droeg daar ook mijn steentje aan bij. Laatst moest ik daar ineens weer aan denken toen ik hoorde dat wielrenner Arie van Vliet overleden was (op 11 juli 2001 - red.). Hem heb ik destijds eens persoonlijk uitgenodigd op het sanatorium, omdat met name de jongens hem zo bewonderden. 'De Professor' kwam en schudde hen de hand. Geweldig vonden ze dat!'

Natuurpad en modelspoorbaan

Een ander project, dat met veel steun van sponsoren en vrijwilligers werd gerealiseerd, is het natuurpad Buitenuit. Dit natuurpad door het prachtige wandelbos op het terrein wordt eveneens op 5 september heropend. Het pad, dat al eerder was aangelegd, is geheel gerenoveerd. De laatste jaren was het vooral voor mensen in rolstoelen moeilijk te betreden, vanwege de vele boomwortels die door de paden heen omhoog kwamen. Dankzij sponsoring wordt boven­dien de wegwijzer ' Natuurpad Buitenuit' hernieuwd uit­gegeven, met beschrijvingen van flora en fauna in het gebied en achtergrondinformatie over het terrein. Bezoekers kunnen de brochure tegen een kleine vergoeding verkrijgen bij de receptie van de verpleeghuizen.

Op feestelijk wijze wordt vervolgens een modelspoorbaan in de buitenlucht onthuld. Vrijwilligers hebben deze spoor­baan op een hoogte van 60 cm boven de grond aangelegd, waardoor hij ook goed te bekijken is vanuit een rolstoel. Omdat veel bewoners en patiënten aangewezen zijn op een minder actieve manier van ontspanning is de spoorbaan voor hen een uitkomst. Bruggen, viaducten, huisjes en groenvoorzieningen maken van het geheel een prachtig miniatuurlandschap, waarbij het heerlijk wegdromen is.
Vrijwilligers zorgen ervoor dat de treinen op gezette tijden volgens de dienstregeling rijden; op andere momenten is overigens een druk op de knop voldoende om de treinen te laten vertrekken.

Tot slot wordt het eerste beeld van de beeldentuin Pompeï onthuld. Deze mooie nieuwe voorziening op het terrein werd ook weer dankzij een royale schenking mogelijk gemaakt.

Bewoners, medewerkers, oud-sanatoriumpatiënten, oud-medewerkers en vrijwilligers zullen in de loop van het najaar op feestelijkheden worden onthaald tijdens bewonersfeesten, reünies en een vrijwilligersfeest. Vijfentwintig bewoners kunnen dankzij sponsoren in september een reis naar Lourdes maken. 

Het twintigste jaarfeest wordt op 16 september 2001 gevierd. Vanwege het lustrum krijgt het jaarfeest dit jaar een extra accent. De dag begint met een optreden van de regionale gilden; van bijna alle gilden zal een delegatie aanwezig zijn!